Μουντζούρες: μια ματιά στην κρυφή γλώσσα των παιδιών

Γράφει η Αργυρούλα Παρασχοπούλου

         

          Όλοι ζούμε τουλάχιστον 3 ζωές: μια πραγματική, μια φανταστική και μια που δεν έχουμε αντιληφθεί.

Τα παιδιά όμως ζουν ένα είδος ζωής που οι γονείς δεν καταφέρνουν να αντιληφθούν. Καθώς η ηλικία των ονείρων σιγά σιγά χάνεται, ο ενήλικος υποχωρεί...
 στη γοητεία ενός όλου και πιο λογικού και σταθερού κόσμου. Γαντζώνεται από λογικά πρότυπα αλλά ο πραγματικός κόσμος είναι ένα βήμα πέρα από την λογική.

          Ας σκεφτούμε το μικρό παιδί: ήδη από την ηλικία των 2 ή 3 ετών μουντζουρώνει, τραβά γραμμές, αφήνει σημάδια στον τοίχο ή όπου νάναι, φτιάχνει σχέδια στην άμμο ή το πάτωμα...Με αυτόν τον τρόπο γράφει ή, καλύτερα, μιλά: τα σημάδια αυτά που με την πρώτη ματιά μοιάζουν με μουντζούρες, εκφράζουν αντιθέτως με σαφήνεια όλα όσα θέλει να πει το παιδί πρωτίστως στη μαμά και στον μπαμπά.

          Κάθε γραμμή δηλώνει κάτι: αυτό επιβεβαιώνεται όταν ζητείται από τον μικρό “μουντζουροποιό” να περιγράψει τι έχει σχεδιάσει: “αυτός είναι ο παππούς, αυτή είναι η γάτα, αυτός είμαι εγώ”.

Ακόμη κι αν υπάρχουν σαράντα τέτοια πανομοιότυπα σημάδια, το καθένα τους διαθέτει στα μάτια του παιδιού μια διαφορετική έννοια. Όλες αυτές οι γραμμές μαζί συνθέτουν μια ιστορία: την ιστορία των επιθυμιών του παιδιού, των συναισθημάτων του, των φόβων του σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης, τους βιολογικούς και ψυχολογικούς ρυθμούς του.

          Μ'αυτό τον τρόπο ο μικρός δημιουργός του σχεδίου συνομιλεί με τον κόσμο των μεγάλων. Με την λογική και κυρίως με την αγάπη, μπορούμε πάντα να ερμηνεύουμε αυτά τα σημάδια, που ποτέ δεν είναι ασήμαντα.

Όταν ένα παιδί σου δείχνει ένα φύλλο χαρτιού γεμάτο μουντζούρες, σου δείχνει ένα μέρος του κόσμου του, του εαυτού του.

          Είναι γνωστό ότι από το παιδικό σχέδιο προκύπτουν και άλλα στοιχεία: όσο το παιδί εξασκείται να κρατά σωστά το μολύβι, επισπεύδει τον ισορροπημένο συντονισμό των κινήσεων του – συνηθίζει να οργανώνει σε έναν προκαθορισμένο χώρο, ιδέες και παρορμήσεις. Γι αυτό και δεν πρέπει να το μαλώνουμε ποτέ αν σχεδιάζει όπου νάναι. Αντίθετα, πρέπει να του παρέχουμε χαρτί και ξυλομπογιές.

Τα παιδιά που τους δόθηκε η δυνατότητα να σχεδιάζουν, αποδεικνύονται αργότερα λιγότερο αδέξια στις κινήσεις τους και παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευκολία στην έκφραση.

          Πράγματι, δεν είναι τυχαίο που ψυχολόγοι και παιδο-νευροψυχίατροι χρησιμοποιούν το σχέδιο κατεξοχήν ως μέσο για να ερευνήσουν τα προβλήματα που πιθανόν ανακύπτουν κατά την ανάπτυξη του παιδιού.